Rusya’nın Ukrayna savaşını başlattığı 24 Şubat’tan beri Avrupa’da uluslararası hava ulaşımı köklü ve dramatik değişim geçirdi. Batılı ülkelerin Rus yolcu uçaklarına hava sahalarını kapatmasıyla Türkiye rotası yüz binlerce Rus vatandaşı için tek çıkış yolu oldu. Son 5 ayda İstanbul Havalimanı tam anlamıyla Avrupa’nın bir numaralı aktarma noktası haline geldi.
HER GÜN 120 UÇAK
Günümüzde Türk Hava Yolları (THY) başta olmak üzere Türk şirketleri Rusya’dan Türkiye’ye günde ortalama 85 uçuş gerçekleştiriyor. Hatta Rus tarafı Türkiye’den ağustos sonunda uçuşların günde 100’e çıkarılmasını talep ediyor. Türkiye’ye tek tük sefer yapabilen Rus havayolu şirketleri de hesaba katıldığında Rusya’dan Türkiye’ye her gün 120 civarında uçak gelip gidiyor.
İKİ TİP RUS YOLCU
Türkiye’ye hava ulaşımı Rus vatandaşları için neredeyse dünyaya açılan bir numaralı pencere haline gelirken yolcu profili de değişim geçirdi. Birinci kategoride tatil için gelen Rus yolcular var. Genelde Antalya veya Bodrum istikametinde uçuyorlar. İkinci kategoride Türkiye’yi aktarma noktası olarak kullananlar var. Toplam yolcu kapasitesinin yüzde 30’luk bölümünü oluşturan bu ikinci tip yolcular genelde İstanbul Havalimanı’na geliyor ve aynı gün bağlantılı uçuşlarla üçüncü ülkelere yoluna devam ediyor.
BİLET FİYATLARI ARTTI
Hava ulaşımında köklü değişimin en dramatik tarafı ise uçak biletleri fiyatı. Moskova’dan veya ikinci büyük şehir St.Petersburg’dan İstanbul’a uçuş İstanbul-New York biletiyle neredeyse eşdeğer. İstanbul aktarmalı pahalı biletler, ikinci bir sektör olarak Rus vatandaşları İstanbul’da günlük ev kiralamaya da teşvik etti. İstanbul’a geldiği gün üçüncü ülkeye uçuş bileti pahalı olduğu için Ruslar bir-iki gün İstanbul’da oyalanmayı tercih ediyor. Şehirde günlük kiralık evleri tutarak uçak biletini ucuzlatma yolunu arıyor. Örneğin Moskova’dan İstanbul üzerinden Roma’ya uçuş bir günde tamamlanması durumunda bilet fiyatı kişi başına bin 300 doları buluyor. İstanbul’da bir iki gün oyalanma durumunda yolcunun 200-300 doları cebinde kalıyor.
GÖÇ EDENLER DE VAR
Transit İstanbul yolcuları da ayrıca iki gruba ayrılıyor. İlki Avrupa ülkelerinde tatil yapıp Rusya’ya geri dönenler. İkinci kategori ise Rusya’dan kaçışı seçen “ikinci beyaz göç” yolcuları. Tek yönlü bilet alan bu yolcular, yakın zamanda Rusya’ya geri dönmeyi planlamıyor.
BİLET SORUNU ÇÖZÜLDÜ
Türkiye’yi transit ülke olarak kullanan Rus vatandaşları mart ayından temmuz başına kadar THY bileti almakta da ciddi zorluklarla karşılaştı. Kredi kartları bloke edildiği ve Rusya’nın çıkardığı “Mir” kartı THY sistemine henüz tanımlanmadığı için bilet satışı ancak nakit para karşılığı yapılabildi. Ödeme krizi temmuz başında nihai çözüme kavuştu. Rus “Mir” kartının Türkiye’deki sisteme tanımlanmasıyla Ruslar sadece İstanbul, Antalya, Bordum veya Ankara değil üçüncü ülkedeki nihai noktaya kadar biletini kestirir hale geldi.
RUSLARIN DİĞER ÇIKIŞ YOLLARI
Batılı ülkelerin uyguladığı yaptırımlara katılmayan Türkiye, Rus vatandaşlarının dünyaya açılan en önemli durağı haline gelirken bu rolü daha düşük kapasiteyle üstlenen birkaç ülke daha var. Bunlar sırasıyla Birleşik Arap Emirlikleri, Sırbistan, Mısır, Ermenistan, Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan. Ancak yedi ülkenin toplamı dünyaya açılan Rus turistin ancak yüzde 15’ini oluşturuyor. Yaklaşık yüzde 85’i Türkiye üzerinden diğer ülkelere gidiyor.
GECE VE ÖĞLEDEN SONRA YOĞUNLUĞU
Türkiye’ye en fazla uçuş gece saatlerinde yapıldığı için Moskova’da THY’nin üst seçtiği Vnukova Havalimanı’nda gece izdihamı yaşanıyor. 2:00 ile 5:00 arasında birkaç dakika arayla her gece ona yakın uçak kalkış yaptığı için binlerce yolcu valizleriyle uzun kuyruklar oluşturuyor. Bu saatlerde Vnukova Havalimanı Türkiye’deki bir havalimanını anımsatmaya başlıyor. Benzer manzara öğle saatlerinde 14:00 ile 17:00 arasında gözleniyor. Yoğunluk, uçuşları gösteren dijital ekranlardan da izlenebiliyor. Günün belli saatlerinde neredeyse 5 dakikada bir Türkiye istikametinde uçak kalkıyor.