Dünyanın gözü kulağı 24 Şubat’tan beri Ukrayna’dan gelen haberlerde.
Rus ordusu savaşın ilk gününde hedefini ülkenin başkenti Kiev olarak belirlemiş, aylarca süren mücadelenin ardından Ukrayna’nın kalbini düşürememişti.
Daha sonra hedefini Donbass olarak belirleyen ve bu bölgede ilerleyişe geçen Rus ordusu bir süredir savunma pozisyonunda.
Zira Ukrayna güçleri haftalardır farklı noktalardan taarruza geçmiş durumda. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, sahadaki son durumu açıkladı.
Zelenski, birliklerin Eylül ayında doğuda ve güneyde Rus kontrolünde bulunan 6 bin kilometrekareden fazla alanı geri aldığını duyurdu.
Tarihte hiçbir devletin Rusya’nın yaptıklarını yapmadığını savunan Zelenski, Zaporijya Nükleer Santrali çevresinde yaşananlar için şu ifadeleri kullandı;
‘Zaporijya Nükleer Santrali’nde radyasyon terörü mevcut. Rus provokasyonları ve santral topraklarının bombalanması Ukrayna’yı ve tüm Avrupa’yı bir radyasyon felaketinin eşiğine getirdi. Dünyadaki birçok ülke enerji kaynakları, elektrik ve ısınma fiyatlarındaki dramatik artıştan dolayı acı çekiyor. Rusya, Avrupa’daki gaz piyasasını kasten istikrarsızlaştırıyor. Bu, Rusya’nın çok alaycı ve tamamen hesaplanmış bir taktiği. Neyse ki ortaklarımız, Birleşmiş Milletler ve Türkiye ile birlikte bir tahıl ihracatı girişimi gerçekleştirmeyi başardık. Rusya, limanlarımızın ablukasını kaldırmak zorunda kaldı. Ama şimdi yine abluka tehdidinde bulunuyor.’
Rusya ise 4 günlük saldırının Ukrayna’ya maliyetinin 4 bin asker kaybı olduğunu açıkladı.
ABD’Lİ ANALİST: TAM BİR BOZGUN
Rus birliklerinin çekilmesi ve Ukrayna ordusunun hızlı ilerleyişi dünya kamuoyunu şaşkına çevirmiş durumda. Zira pek çok askeri uzman bu denli hızlı bir iletleyişi beklemiyordu.
BBC’ye konuşan ABD merkezli düşünce kuruluşu Institute for the Study of War’dan (ISW) Mason Clark, sahadaki son durumun çok sayıda ekipman bırakmak zorunda kalan Rus birliklerinin ‘tam bir bozguna uğraması’ anlamına geldiğini söyledi.
Ukrayna askerleri bir ZPT’nin içerisinde cephe hattına doğru ilerliyor… (Fotoğraf: AP)
UKRAYNA TAARUZU HANGİ TEHDİTLERİ BARINDIRIYOR?
BBC’nin Savunma Muhabiri Jonathan Beale, savaşın altınca ayında Kiev’in elde ettiği bu başarının arka planını inceledi ve Kiev’i bekleyen tehditleri sıraladı.
Yazın konuştuğum üst düzey bir askeri uzman bana, “Ukrayna’nın sürpriz yapma yeteceğini hafife almayın” demişti. Bu cümleyi kurduğu sırada Rusya Donbas bölgesinde ilerlemeye devam ediyordu.
Ukrayna’nın sürpriz yapabilme yeteneği bu savaşa damga vurdu. Rusya’nın Kiev çevresinden çekilmesinin sağlanması ve yakın zaman önce Kırım’da yapılan saldırılar… Ülkenin doğusunda şimdi bir sürpriz daha yaşanıyor.
Her ne kadar yavaş ilerlese ve asker kaybı yaşasa da, bu bölgede kazanım elde eden bugüne dek Rusya’ydı. Şimdi kazanım elde taraf Ukrayna. Hem de günler içinde binlerce kilometrekarelik bir alan geri alındı.
En büyük kazanımlar Harkov şehrinin doğusunda elde edildi. İngiltere’nin son istihbarat raporları, Ukrayna’nın Londra şehrinin iki katı büyüklüğünde bir alanı geri aldığını gösteriyor. Ancak ilerleyişin tam tespiti, gazeteciler bölgeden uzak tutulurken güç.
Ukrayna stratejik olarak önemli İzyum ve Kupyansk şehirlerini ele geçirdiğini açıklıyor. Bu şehirler Donbas’taki birliklere askeri malzeme takviyesi yapmak üzere Rusya tarafından üs haline getirilmişti. Yalnızca bu bile Moskova’nın askeri hedeflerine ciddi bir darbe vurur.
Sürpriz unsuru Ukrayna ilerleyişinin merkezinde bulunuyor. Aynı şekilde düşmanın takviye yollarını, cephaneliklerini ve kumanda merkezlerini yerle bir eden batı kaynaklı askeri malzeme, İngiltere ve ABD’den alınan uzun menzilli roketatar sistemleri de çok önemli.
GÜNEY TAARRUZU BİR ŞAŞIRTMA SALDIRISI MIYDI?
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, yaz boyunca 400 kilit hedefin uzun menzilli top atışlarıyla vurulduğunu aktarıyor.
Bu silahların Ukrayna’ya verilmesi öncesi Rusya, topçu sayısında avantajlıydı. Ancak şu anda tabela değişmişe benziyor. ABD istihbaratı, Moskova’nın milyonlarca top mermisi edinebilmek için Kuzey Kore’nin kapısını çaldığını iddia ediyor. Rusya’nın elindeki mühimmatın altıncı ayına giren savaşta, ciddi oranda azaldığı sonucuna varılıyor.
Bir Ukrayna askeri ağır hasar aldığı için geride bırakılmış bir Rus tankının üzerinde… (Fotoğraf: AFP)
Batının silah yardımı ve Ukrayna’nın topraklarını geri alma kararlılığı, Rus birliklerini, taşeronlarıyla birlikte kaotik bir geri çekilmeye sürüklemişe benziyor. Sosyal medyadaki paylaşımlarda, zırhlılar, tanklar, silahlar ve cephanenin terk edildiği görülüyor.
Doğudaki ilerleyiş, duyurusu çok önce yapılan güneydeki Herson taarruzundan çok daha hızlı kazanımla sonuçlandı.
Ukrayna güneydeki taarruzu çok önceden duyurmuştu ama doğudaki saldırı planı konusunda sessizdi. Bugün artık tamamının bir planın parçası olduğu anlaşılıyor. Güney saldırısı eğer bir şaşırtma saldırısı değildiyse, doğuda yapılacak saldırı hazırlığının bu şekilde gizlenmek istendiği sonucu çıkıyor.
Rusya’yı başarılı şekilde ters ayakta bıraktığı ortada… Son aylarda Rusya güneydeki savunmasını güçlendirmek için doğudaki güçlerini kaydırıyordu. Bugün iki cephe de kırılgan bir hale geldi.
Ukrayna doğudakinin aksine güneyde toprak elde etmekte zorlanıyor. Burada arazi doğunun aksine açık alanlardan oluşuyor. İlerleyen ordunun, savunmadaki orduyu geçebilmesi için daha fazla birliği ve silah gücü olması gerekiyor.
Şimdi Ukrayna’yı bekleyen tehlike, Rusya’nın savaşın başlarında yaşadığı tehlikeye benziyor. Farklı cephelerde ilerleme çabası, cephane, malzeme ve birlik anlamında maliyetli olabilir. Elde edilen alanın büyüklüğü, tedarik mesafesinin de uzaması anlamına geliyor. Bu mesafe açılırsa savunmadaki taraf bundan yararlanabilir.
Aynı şekilde mesafenin açılması cephe hattındaki birliklerin kuşaltılması sonucunu da doğurabilir. Ukrayna Savunma Bakanı Oleksiy Reznikov da doğudaki birliklerinin tehdit altında olduğu değerlendirmesine katılıyor.
Alanı elde etmek kadar alanı elde tutmak da önemli. Eğer yerel halk sizin yanınızdaysa bu daha kolay olabilir.
KIŞ ÖNCESİ BATIYA MESAJ
Ukrayna’nın çift cephedeki taaruzu halen riskli. Çok hızlı şekilde sorunlar baş gösterebilir.
Bir Ukrayna askeri Harkiv’de bombardıman sonrası kullanılamaz hale gelen bir aracın yanında… (Fotoğraf: AP)
Ancak son kertede amaç toprakları geri almak olsa da Kiev için saldırılar şu an için bundan daha fazlası demek.
Ukrayna dünyaya, savaşı gerçekten kazanabileceği mesajını vermek istiyor. Hali hazırda sahada elde edilen kazanımlar daha fazla silah talebi için kullanılmaya başlandı bile.
Taaruz zamanlaması ile de önemli. Daha zor savaşılacak kış ayları öncesinde Batının desteği de test ediliyor.
Savaş bitmekten halen uzak. Ama Ukrayna dünyaya bir kez daha sürpriz yapma ve eksiklikleri aşabilme yetisini gösteriyor.