Veteriner Tabipler Derneği Genel Lideri Dr. Gülay Ertürk, 4 Ekim Dünya Hayvanları Muhafaza Günü hasebiyle düzenledikleri panelde, “Bu ülkede, Yaşar Kemal’in söylediği üzere bayan, çocuk, ağaç ve hayvan, sokak hayvanı olmak bir zulüm. Sokaklarda yaşayan hayvanların sayısı milyonlarla tabir ediliyor. Bugün Türkiye’de 6,5 milyonun üzerinde sahipsiz başıboş köpekten bahsediliyor. Sahipsiz sokak hayvanları, birinci 10’a girebilecek bir sorun ülkemizde” dedi. Veteriner tabip Dr. Ebru Tong da “Kent hayatında hayvan hakları kavramının ve hayvan nüfusu idare planının artık her vilayet için, ilçe ilçe planlanarak koordineli biçimde yürütülmesi gerekiyor” diye konuştu.
Veteriner Tabipler Derneği, 4 Ekim Dünya Hayvanları Müdafaa Günü münasebetiyle bugün Ankara’daki Doğan Taşdelen Çağdaş Sanat Merkezi’nde bir panel düzenledi. “Sokak hayvanları sahip(siz) mi” teması ile düzenlenen panele ileti gönderen CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğu ve Genel Lider Yardımcısı Seyit Torun, hayvan hakları için ellerinden gelen takviyesi vermeye hazır olduklarını iletti.
Panelin açış konuşmasını yapan Veteriner Tabipler Derneği Genel Lideri Dr. Gülay Ertürk, şunları söyledi:
“KLİNİSYEN VE KAMUDA ÇALIŞAN VETERİNER TABİPLER OLARAK HAKİKATEN SORUNLARIMIZ ÇOK FAZLA”
- Son yıllarda sıhhatin tam da orta yerinde olmamıza karşın sıhhat çalışanı olarak görülmeyen bir meslek olduk. 1946 yılından beri aldığımız fiili hizmet artırımını elimizden aldılar. Tüm sıhhat çalışanlarına bir grup yıpranma hissesi, fiili hizmet artırımı verildiği halde bizi dışladılar. Biz yıpranmıyor muyuz? Sıhhatte Şiddet Yasası çıkıyor, bizi yeniden içine almıyorlar. Dört gün evvel Kırıkkale’de bir bayan meslektaşım, muayenehanesinin camekanları boş şişelerle kırılmak suretiyle bir akına uğradı. İçeride çalışan beşerler, cam modüllerinin saplanması sonucunda yaralandılar. Klinisyen ve kamuda çalışan veteriner doktorlar olarak nitekim sorunlarımız çok fazla.
“SAHİPSİZ SOKAK HAYVANLARI, BİRİNCİ 10’A GİREBİLECEK BİR SORUN ÜLKEMİZDE”
- Bu ülkede, Yaşar Kemal’in söylediği üzere bayan, çocuk, ağaç ve hayvan, sokak hayvanı olmak bir zulüm. Sokaklarda yaşayan hayvanları sayısı milyonlarla söz ediliyor. Bugün Türkiye’de 6,5 milyonun üzerinde sahipsiz başıboş köpekten bahsediliyor. Tahlil bunların kitlesel itlafları da olmamalı fakat toplum sıhhati da çok kıymetli. Sahipsiz sokak hayvanları, birinci 10’a girebilecek bir sorun ülkemizde.”
İstanbul Animalia Hayvan Hastanesi veteriner doktoru Prof. Dr. Nilüfer Aytuğ, yaban hayatından bahsederek şunları söyledi:
“GLOBAL BİR DÜNYADA ZOONOZ HASTALIKLAR SINIF TANIMIYOR”
- Koruma hekimliği acil davet veriyor şu anda. Müdafaa hekimliğine kıymet verin, bu multidisipliner bir alan. Küresel bir dünyada zoonoz hastalıklar sınıf tanımıyor. ‘Boş ver, onlar esasen Afrika’da görülüyor’ diyemeyiz. Onlar, hudut tanımadıkları için her an her yerdeler. Bize her an her yerde yüksek şiddette gereksinim var. Biz, buna ‘tek tıp’ diyoruz. Her şey birleştiğinde; beşerler, hayvanlar ve etraf birleştiğinde ortadaki kısım, müdafaa hekimliği. Doktorlar olarak yoğunluğun arttığı bölgelerde translokasyon yapabiliriz lakin bütün bunlarda bakanlıklarla çok sık temas halinde çalışmak gerekiyor. Bunun yanında rehabilitasyon yapabiliriz.”
Hayvan Hakları için Veteriner Doktorlar Derneği’nden veteriner tabip Dr. Ebru Tong da geçen yıl çıkartılan Hayvanları Muhafaza Kanunu’na ait şunları söyledi:
“HAYVANLARI MUHAFAZA KANUNU’NDA SAHİPSİZ HAYVANLARIN YERİ VAR”
“Ülkede, ‘hayvan hakları’ dediğimizde çoğunlukla kent ömründe bir ortada olduğumuz kedi ve köpekler akla geliyor lakin yaban hayatı ve yaban hayatındaki hayvanlar da dünyamız için vazgeçilmez. Hayvanları Muhafaza Kanunu 2021’de yenilendi, ufak tefek düzenlemeler oldu.
- Hayvanları Muhafaza Kanunu’nda ‘Sahipsiz hayvan, barınacak yeri olmayan yahut sahibinin ya da koruyucusunun konut ve toprağının sonları dışında bulunan ve rastgele bir sahip yahut koruyucunun denetimi ya da direkt kontrolü altında bulunmayan evcil hayvanlar’ demiş. Hayvanları Muhafaza Kanunu’nda sahipsiz hayvanların yeri var. Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması için düzenlemeler yapılmış. Korunması için bir rehabilitasyon süreci tanımlanmış durumda maddede ve bununla ilgili misyonlar de mahallî idareler, yani belediyeler tarafından yürütülmekte. Bunun dışında da yasa koyucu olan Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili üniteleri de çalışmalar yapmakta.
- Yani sahipsiz hayvanlar, Hayvan Hakları Yasası içinde kendine yer bulmuş ve haklara sahip diyebiliriz. Süreksiz hayvan bakımevi ismi altında sahipsiz hayvanların aşılandıkları, kısırlaştırıldıkları, varsa tedavileri ile ilgili muhtaçlıklarının giderildiği ve sonrasında kimliklendirildikten sonra alındıkları ortama bırakıldıkları bir sistem işlemekte. Kanunda hayvanları ayırmaksızın haklar verilmiş. Yeni düzenlemenin âlâ tarafı, sahipli sahipsiz hayvan kavramını net bir halde ortadan kaldırmış diyebiliriz, doğal tüm bu hakları onlara verebilirsek.
“HAYVAN NÜFUSU İDARE PLANININ ARTIK HER VİLAYET İÇİN PLANLANARAK KOORDİNELİ BİÇİMDE YÜRÜTÜLMESİ GEREKİYOR”
- Yasa yeni değişti fakat yönetmeliklerin birden fazla yenilenmedi. Şu an itibariyle sahipsiz hayvan üzerinde deneysel çalışma yapmak, etik heyet müsaadesi alınamayacağı üzere bir gerçeklikle çok mümkün değil, yani bu türlü de bir hakları var. Vilayet Hayvanları Müdafaa Şurası ile çok beklentimiz vardı ancak pek etkin olamadı. Aslında ülkemizde sahipsiz hayvanların sahipleri var, mahallî hayvan müdafaa vazifelileri var. İnsanımız sahipsiz hayvanları sahipleniyor. Lokal idareler, hayvan sıhhati ile ilgili tedavilerini sağlamaktalar, halkı bilgilendirmek için eğitimler düzenlemekteler.
- Bakanlık da olabildiğince yıllık bütçesi içinde hem kısırlaştırma takviyesi veriyor belediyelere hem bilgilendirme faaliyetleri yürüyor hem de idari ve isimli yaptırımlar için yetkililerin harekete geçmesini sağlıyor. Mevzuyu çözmek için öncelikle kendimizin ve hayvanlarımızın haklarını bilmek zorundayız. Harekete geçerken kitleleri de harekete geçirebilmemiz çok değerli. Kent ömründe hayvan hakları kavramının ve hayvan nüfusu idare planının artık her vilayet için, ilçe ilçe planlanarak koordineli biçimde yürütülmesi gerekiyor ve bunları yapmak için evvel kararlı olmak gerekiyor.