Aynur Tekin
Kendisinden aylarca haber alınamayan 20 yaşındaki Kırım Tatarı Appaz Kurtamet’in “terörizmi finanse etmek” suçlamasıyla tutuklandığı ortaya çıktı. İstanbul’da yaşayan annesi Aise Kurtamet, oğlunun temelsiz suçlamalarla cezaevinde tutulduğu görüşünde.
Ukraynalıların İstanbul Beyoğlu’ndaki Odakule Meydanı’nda yaptığı savaş tersi harekete katılan Aise Kurtamet, sesini resmi makamlara duyurmaya çalışıyor. Oğlunun Kırımlı olduğu için tutuklandığını ve savaş esiri olarak mahpusa gönderildiğini belirtiyor: “Yapabileceğim tek şey Cumhurbaşkanı Erdoğan’a seslenmek. Oğlum, tutuklananların en genci. O da başka Kırımlılar üzere ömrünü Rus hapishanelerinde geçirmesin.”
Appaz Kurtamet Annesinin anlatımına nazaran Ukrayna’nın Lviv kentinde yaşayan Appaz Kurtamet, savaş nedeniyle boş kalan konutlarını denetim etmek için Kırım’a gitmeye karar verdi. 23 Temmuz 2022’de Kırım-Herson hududunda bulunan Genichesk kentinde Rus ordusu tarafından durduruldu. Cep telefonu incelendi ve Ukrayna askeri olan arkadaşı Ali ile mesajlaşmaları bulununca tutuklandı.
“Terörizmi finanse etmek” suçlaması yapılan Kurtamet, savaş esiri olarak tutuluyor. Aise Kurtamet süreci şöyle anlatıyor: “Savaş başladıktan sonra birbirlerini Instagram’dan buldular. Ali borç istedi. O günlerde elinde çok fazla para yoktu lakin tekrar de ayarlayıp yemek alabilmeleri için gönderdi. Ruslar oğlumu hatalı görüyorlar fakat onun yaptığı insanlık borcu. Buna, askeri birliği finanse etmiş dediler. Bu kadar küçük bir para neyi finanse edebilir? Bu havadan uydurulmuş bir kabahat.”
‘SOYADI KARA LİSTEDEYDİ’
Annenin polisten öğrendiğine nazaran, Appaz Kurtamet’in babası savaş aksisi hareketlere katıldığı için ‘kara liste’de bulunuyordu. Oğlu da soyadı nedeniyle durdurulup sorgulandı: “Biz babasıyla başka yaşıyorduk ve bu durumdan haberimiz olmadı. Oğlum da bilmeden hududa gitti. Evvel soyadından anladılar, sonra başladılar telefonunu karıştırmaya.”
Aise Kurtamet, geçtiğimiz yılın haziran ayında Türkiye’ye gelmiş. Şu anda 2021’de evlenerek İstanbul’a yerleşen kızıyla birlikte yaşıyor: “Ben çocuğumu savaş durumunda bırakmak istemedim lakin o beni korumak istedi. İkiz bebek dünyaya getiren kızıma dayanak olmak için ‘yalnızca bir ay kalabilirim’ dedim. Oğlum da ‘tamam’ dedi…
Torunlarım bir aylık olunca Ukrayna’ya geri dönmek için hazırlık yaptım lakin tam bu sırada oğlumla ilişkim kesildi. Bir çocuğumu kurtarıp öbürünü kaybettim, ikiye bölünmüş kaldım. Bu yolun bizi ayıracağını hissediyordum. Fakat çocuklarım bana seçme talihi bırakmadı. Keşke çocuklarımı değil, hislerimi dinleseydim. Artık bakıyorum, Türkiye’den şad olmak istiyorum da içimdeki his beni bırakmıyor. Zira benim canım orada kaldı.”
22 Temmuz’dan itibaren 2,5 ay boyunca oğlundan hiçbir haber alamayan Aise Kurtamet, bu süreçte resmi kurumlara başvurdu. En sonunda oğlunun Rus güçleri tarafından tutuklandığını teyit edebildiğini belirtiyor: “Resmen yok oldu. Biz artık Kırım’da olduğunu anlıyorduk. ‘Belki Herson’a aldılar’ da diyorduk. Zira Herson’a çok götürdüler çocukları, bodrumlarda tutuyorlar.”
BABASI DA TUTUKLANDI
Öte yandan Rusya işgaline karşı mitinglere katıldığı gerekçesiyle meskeni basılan ve sınırdışı edilmekle tehdit edilen baba Halil Kurtamet, oğlundan 6 ay sonra -2023’ün birinci günlerinde- tutuklandı. Aise Kurtamet durumu “8 Ocak’ta mescitten çıkarken aldılar ve ondan sonra resmen yok oldu. Bugüne kadar hâlâ bir haber yok. Kırım’a götürdüklerine inanmıyoruz, bodrumlarda tutup eziyet çektiriyorlar diye iddia ediyoruz” kelamlarıyla anlatıyor.
Appaz Kurtamet, bugün Kırım Akmescit’te mahkemeye çıkarılacak fakat anne mahkemenin alacağı kararın şimdiden aşikâr olduğu görüşünde: “Oradan kurtuluş yok, genelde bu türlü olur. Temelsiz çok fazla suçlama yaptılar. Onu 20 seneye kadar mahpusta tutmak istiyorlar. Tahminen cezasını indirirler, tek beklentimiz bu. Kırımlı erkeklerin birçoğu oradan senelerce çıkamıyor. Bunların hepsi, Ukrayna’nın tarafını tutmasınlar diye korkutmadan ibaret. Korksunlar ve Kırım’dan çıkıp gitsinler diye…”
50 yaşındaki Aise Kurtamet’in tek umudu, Rusya ile Ukrayna ortasında esir değişimi yapılması için Türkiye’nin arabulucu olması: “Türkiye’nin uğraşlarıyla iki Kırım Tatarı ile esir değişimi yapıldı. Onlar benim yakın arkadaşlarım, aile dostlarımdı. Sonra diğer bir akrabam, orada 3 sene tutuklu kaldıktan sonra Türkiye yardımcı oldu. Ben de birebir şeyin olmasını umut ediyorum, zira benim çocuğum bu bireyler ortasındaki en genç insan.”
ESİR TAKASI YAPILIR MI?
Türkiye Kamu Başdenetçisi Gurur Malkoç geçen hafta, Kiev ile Moskova ortasında büyük bir esir değişimi gerçekleştirilmesi için çalışmalar yapıldığını söylemişti. Lakin Rusya kaynakları açıklamayı yalanlayarak, toplantıda esir takasının görüşülmediğini belirtti.
Eylül 2022’de Türkiye ve Suudi Arabistan’ın arabuluculuğunda, Rusya-Ukrayna ortasında 270 kişilik esir takası yapılmıştı.