Science mecmuasında açıklanan son keşif, beyin anatomisinin daha evvel bilinmeyen katmanını ortaya çıkardı. Beyinde yeni keşfedilen katman, hem kollayıcı bir bariyer vazifesi yapıyor, hem de bağışıklık hücrelerinin beyni enfeksiyon ve iltihaplanma açısından izlediği bir platform olarak çalışıyor. Bu katmandaki anormallikler ise MS hastalığını, beyin enfeksiyonlarını ve Alzheimer’ı tetikleyebiliyor ya da kötüleştirebiliyor.
Beyni çevreleyen ve onu beyin-omurilik sıvısı (BOS), beyni ve omuriliği çevreleyerek onları ani darbe yahut yaralanmadan koruyan renksiz bir beden sıvısı. Şimdiye kadar yapılan araştırmalar, beyni ve omuriliği koruyan ve meninksler olarak bilinen üç zar katmanı olduğunu gösteriyordu: Dura, araknoid ve pia mater.
Yeni çalışmada, ABD’deki Rochester Üniversitesi Tıp Merkezi’nden isimlerin de ortalarında bulunduğu bilim insanları, araknoid tabakanın altındaki boşluğu biraz daha böldü. Bu boşluk, yeni tanımlanan SLYM (Subarachnoidal Lymphatic-like Membrane/Araknoidaltı Lenfatik gibisi Zar) katmanıyla iki bölmeye daha ayrılıyor. Araştırmacılar, SLYM’nin mezotelyum ismi verilen bir zar tipi olduğunu ve akciğerlerle kalp de dahil bedendeki öteki organları kapladığının bilindiğini söylüyor. Misal bir zarın merkezi hudut sisteminde var olabileceği fikri, birinci olarak çalışmanın muharriri olan Kopenhag Üniversitesi’nde nöroanatomi profesörü Kjeld Møllgård tarafından soruldu.
Rochester Üniversitesi ve Kopenhag Üniversitesi’ndeki Translasyonel Nörotıp Merkezi’nin eş yöneticisi Maiken Nedergaard, dedi.
Çalışmaya nazaran yalnızca bir yahut birkaç hücreden oluşan kalınlığıyla SLYM çok ince ve hassas. Bu tip bir zarın çoklukla organları çevreleyip koruduğu ve bağışıklık hücrelerini barındırdığı evvelki çalışmalarda gösterilmişti. Araştırmacılar bu tabakanın beynin savunması için de kıymetli olabileceğinden ve beyne ilaç verilmesini etkileyebileceğinden şüpheleniyor.
SLYM’nin keşfi, beyin hastalıklarındaki rolünün daha fazla incelenmesi için kapı açıyor. Örneğin araştırmacılar, iltihaplanma ve yaşlanma sırasında, daha büyük ve daha çeşitli bağışıklık hücresi konsantrasyonlarının zar üzerinde toplandığını belirtiyor. Travmatik beyin hasarı sırasında zar yırtıldığında, BOS akışında ortaya çıkan bozulma glimfatik sistemi bozuyor ve merkezi hudut sistemi dışı bağışıklık hücrelerinin beyne girmesine müsaade veriyor.
Bu ve gibisi müşahedeler, multipl skleroz, merkezi hudut sistemi enfeksiyonları ve Alzheimer üzere çeşitli hastalıkların SLYM fonksiyonundaki anormalliklerle tetiklenebileceğini yahut kötüleşebileceğini düşündürüyor. Ayrıyeten araştırmacılar, ilaçların ve gen terapötiklerinin beyne iletilmesinin SLYM fonksiyonundan etkilenebileceğini ve yeni jenerasyon biyolojik tedaviler geliştirilirken bunun göz önünde bulundurulması gerektiğini öne sürüyorlar.
SLYM, beyin yüzeyinden nezaret yapmak için zarı kullanan kendi bağışıklık hücresi popülasyonuna konut sahipliği yaparak bu hücrelerin, geçiş yapan beyin sıvısındaki enfeksiyon belirtilerini taramasına imkan tanıyor üzere görünüyor.
Bilim beşerlerine nazaran bulgular, SLYM’nin işlevindeki anormalliklerin Multiple Skleroz (MS), merkezi hudut sistemi enfeksiyonları ve Alzheimer üzere hastalıkları tetikleyebileceğine yahut kötüleştirebileceğine işaret ediyor.
SLYM, iltihaplanma ve yaşlanma sonucu sayısı artan büyük bir özel hücre popülasyonuna da mesken sahipliği yapıyor. Bilim insanları makalelerinde, “Yani bu katman, beyin-omurilik sıvısını izlemek için ülkü halde pozisyonlandırılmış, doğuştan gelen bir bağışıklık mikro ortamını temsil ediyor” yazdı.