Biz farkında olmasak bile vücudumuz bizi dış etkenlere karşı korumak için devamlı pek çok farklı savunma mekanizması çalıştırır. Bunlardan bir tanesi de mukustur. Mukus, burnumuzda ve boğazımızda üretilerek vücudumuzu nefes yoluyla alabileceğimiz yabancı maddelerden korur. Bazı durumlarda mukus üretimi artar ve rahatsız edici bir hal alır. Bu durum postnazal akıntı yani geniz akıntısı olarak adlandırılır.
Geniz akıntısı en yaygın görülen rahatsızlıklardan bir tanesidir çünkü pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Çoğu zaman zararsız ve kendi kendine ya da evde uygulayabileceğiniz basit yöntemlerle geçer. Ancak bazen uzman bir hekime muayene olmanız gerekebilir. Gelin son derece rahatsız edici olabilen geniz akıntısı nedir, neden olur, ne iyi gelir gibi merak edilen soruları tüm detaylarıyla inceleyelim.
Geniz akıntısı nedir, neden olur, ne iyi gelir?
Temelden başlayalım, geniz akıntısı nedir?
Her gün sayısız kez aldığımız nefesler sırasında havadaki mikropları, polenleri ve benzeri yabancı maddeleri de vücudumuza alırız. Ancak bunlar direkt olarak vücudumuza girmez çünkü burunda ve boğazda mukus adı verilen kaygan ve yapışkan bir madde üretilir. Bu madde hem bu yabancıları uzak tutar hem burnumuzu nemlendirir hem de enfeksiyonlarla mücadele etmemizi sağlar.
Gelin görün ki bazen pek çok farklı nedene bağlı olarak bu mukus üretimi normalden daha fazla olur. Mukusun normalden çok daha fazla olması durumunda postnazal akıntı yani geniz akıntısı adı verilen bir rahatsızlık ortaya çıkar. Geniz akıntısı boğazımın arkasında rahatsız edici bir his olarak ortaya çıkmaktadır. Burundan boğaza doğru bir damlama olarak da hissedilebilir.
Geniz akıntısının belirtileri nelerdir?
- Boğaz hırıltısı
- Boğaz ağrısı
- Seste hırıltı
- Mukus nedeniyle mide bulantısı
- Sık sık boğaz temizleme isteği
- Boğazda yumru hissi
- Aşırı tükürük
- Ağız kokusu
- Geceleri artan öksürük
Geniz akıntısının yaygın olarak görülen belirtileri bu şekildedir. Geniz akıntısı çoğu zaman dışarıdan fark edilmez. Bu durumu yaşayan kişi boğazında tıkanıklık benzeri bir hisse sahip olduğu için sık sık boğazını temizleme, öksürme, burnunu silme ihtiyacı hisseder. Çoğu zaman ağrılı bir durum değildir. Aşırı olduğu durumlarda östaki tüplerini ve sinüs kanallarını tıkayabilir.
Geniz akıntısı neden olur?
- Vücudun soğuk sıcak arasında sert geçişler yaşaması
- Soğuk algınlığı ve grip ile ortaya çıkan viral enfeksiyonlar
- Sinüs kanallarında oluşan enfeksiyonlar
- Gebelik
- Hava değişimleri
- Hava kirliliği
- Hava kuruluğu
- Baharatlı yiyecekler tüketilmesi
- Polen ve benzeri mevsimler alerjiler
- Parfüm ve temizlik malzemesi benzeri kimyasal maddeleri solumak
- Sigara içmek
- Pasif içicilik
- KOAH ve benzeri solunum hastalıkları
- Bazı tansiyon ve doğum kontrol ilaçları
Yaygın olarak geniz akıntısına neden olan durumlar bu şekilde. Tüm bu nedenlerin ortak noktası, vücudun burun ve boğazı koruma isteğidir. Solunum yollarında oluşan enfeksiyon, tahriş ve benzeri durumları engellemek için vücudumuz normalden çok daha fazla mukus üretir ve bunun sonucunda da geniz akıntısı meydana gelir.
Geniz akıntısı nasıl geçer, ne iyi gelir?
- Başınızı dik tutun.
- Ilık ve sıcak sıvılar tüketin.
- Tuzlu su ile gargara yapın.
- Buhar soluyun.
- Nemlendirici kullanın.
- Burnunuzu yıkayın.
- Alkol ve sigaradan uzak durun.
- Alışkanlıklarınızı değiştirin.
Başınızı dik tutun:
Geniz akıntısı çoğu zaman kişileri gece vakti rahatsız etmeye başlar. Çünkü akşam olunca bir şeyler izlemek ve okumak için uzanırız, uyumak için de yatarız. Yatay pozisyondayken biriken mukus boğazımıza akar ve bizi rahatsız eder. Bu nedenle gün içinde uzanmaktan kaçınmalı ve uyurken de başınızın altına daha yüksek bir yastık almalısınız. Yatağın üst bölümünü takoz kullanarak havaya kaldırmak da bir seçenektir.
Ilık ve sıcak sıvılar tüketin:
Geniz akıntısının nedeni mukusun kalınlaşmasıdır. Mukus ince olduğu zaman akar gider ve rahatsız etmez. Geniz akıntısına neden olan kalın mukusu inceltmek için bol bol sıvı tüketmelisiniz. Özellikle çay ya da çorba gibi ılık ve sıcak sıvılar son derece hızlı bir etki gösterir. Soğuk içeceklerden, çaydan, kahveden ve sodadan uzak durmanız öneriliyor.
Tuzlu su ile gargara yapın:
Boğaz ve burunda oluşan pek çok rahatsızlıkta olduğu gibi geniz akıntısında da tuzlu su ile gargara yapmanın büyük yararı var. Tuzlu su hem enfeksiyonları yok edecek hem de mukusu inceltecektir. Bir bardak ılık suya bir çay kaşığı tuz ekleyerek oluşturduğunuz karışım ile hem ağzınızda gargara yapabilir hem de küçük küçük burnunuza çekebilirsiniz.
Buhar soluyun:
Geniz akıntısına neden olan kalın mukusu inceltmek için uygulayabileceğiniz bir diğer yöntem de buhar solumaktır. Bunun için kaynayan suyu büyük bir kaba dökün, başınıza bir havlu örtün, suya yaklaşın ve buharı solumaya başlayın. Yaklaşık beş dakika buharı soluyarak derin derin nefes alın. Bu işlemi günde iki kez tekrar edebilirsiniz.
Nemlendirici kullanın:
Eczanelerde burnunuzu ve boğazınızı nemlendirmek için üretilmiş pek çok ürün bulabilirsiniz. Bunlar çoğu zaman yan etkisi olmayan ürünler oldukları için rahatlıkla kullanabilirsiniz. Burun ve boğazın nemli tutulması özellikle kış aylarında oluşan tahrişin önüne geçecek ve geniz akıntısını önleyecektir.
Burnunuzu yıkayın:
Nazal durulama adı verilen bir yöntem ile burnunuzu yıkamak da mukusu inceltecek ve geniz akıntısını giderecektir. Bu işlemi asla musluk suyuyla yapmayın. Damıtılmış, steril ya da kaynatılıp soğutulmuş su ile yapabilirsiniz. Bu işlem için eczanelerde pek çok farklı aparat satılmaktadır.
Alkol ve sigaradan uzak durun:
Alkol ve sigara bütün kötülüklerin anası oldukları gibi geniz akıntısının da en yaygın görülen nedenlerinin başında gelmektedirler. Alkol tüketimini sınırlandırın, sigarayi ise tamamen bırakın. Bu maddeler geniz akıntısına neden oldukları gibi var olan geniz akıntısının da daha kötüye gitmesine neden olmaktadırlar.
Alışkanlıklarınızı değiştirin:
- Baharatlı yiyecek tüketimini sınırlandırın.
- Kafein alımını sınırlandırın.
- Kilo verin.
- Düzenli egzersiz yapın.
- Sağlıklı beslenin.
- Daha yüksek bir yastık kullanın.
Geniz akıntısı için ne zaman doktora gitmek gerekir?
- Geniz akıntınız 10 günden uzun sürdüğü zaman
- Mukusta güçlü bir koku olduğu zaman
- Mukus rengi sarı ve yeşil olduğu zaman
- Geniz akıntısı ile birlikte ateşiniz olduğu zaman
- Nefes almanız hırıltılı hale geldiği zaman
Geniz akıntınıza bu durumlar eşlik ediyorsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak uzman bir hekime muayene olmalısınız. Çünkü geniz akıntısının bu hale gelmesinin nedeni enfeksiyon olabilir ve antibiyotik tedavisi gerekebilir. Evde uyguladığınız yöntemler işe yaramadığı zaman uzman bir hekimden yardım almaktan çekinmeyin.
Burun ve boğazınızda üretilen mukusun artması ile ortaya çıkan bir rahatsızlık olan geniz akıntısı nedir, neden olur, ne iyi gelir gibi merak edilen soruları yanıtlayarak konu hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tüm sağlık konularında olduğu gibi geniz akıntısı hakkında da en doğru ve size özel bilgiyi en yakın sağlık kuruluşuna giderek uzman bir hekimden almalısınız.