Ardıl Batmaz
DİYARBAKIR – Köy boşaltmalar, azaplar, faili meçhul cinayetlerin yaşandığı 1990’lı yıllarda Özgür Gündem Gazetesi muhabiriydi Hafız Akdemir. 27 yaşında, 8 Haziran 1992’de Diyarbakır’da, konutundan işyerine gittiği sırada silahlı akın sonucu katledildi. Cinayetin tek görgü şahidi olan Akdemir’in yeğeni gazeteci Veysi Polat’ın sözüne hiçbir vakit başvurulmadı. Cinayetin faili Hizbullah üyesi Cihan Yıldız ise uzun tutukluluk nedeniyle tahliye edilen yüzlerce Hizbullahçıdan biri olarak dışarıda. Katledilişinin 31. yılında gazeteci Veysi Polat ile dayısı Hafız Akdemir’i konuştuk.
‘HAFIZ O PERİYOT SOKAK İNFAZLARINI ARAŞTIRIYORDU’
Veysi Polat ile dayısı Hafız Akdemir tıpkı gazetede çalışıyorlardı. Polat gazetenin ‘ofis boy’u, Akdemir ise muhabiriydi. Akdemir’in, ‘Gazeteye gel, bize yardımcı ol’ demesiyle başladı Polat’ın gazetecilik serüveni. Şimdi lise çağında. Konutları yan yana olduğu için her sabah gazeteye birlikte masraf, akşam birlikte dönerlerdi. 8 Haziran günü Polat ve Akdemir hazırlıklarını yaptıktan sonra konuttan çıktılar. Şimdi 100 metre ilerlemişken ‘Palu Sokağı’ diye de bilinen Melik Ahmet Sokağı’nda bir çekcek arabasının geçmesinin akabinde açılan ateşle katledildi Hafız Akdemir.
Aradan geçen 31 yıla karşın olayın her ayrıntısını hatırlayan Polat, o anları şu cümlelerle anlattı: “Palu fırını var, onun önündeyken bir çekcek arabası geldi. Sokak dar olduğu için dayım sağa, ben ise sola geçtim. Otomobil geçtikten sonra yan yana geldik ve o an patlama oldu. Bir el silah sıkıldı. Hiçbir bağrışma, hiçbir tartışma, hiçbir konuşma olmadı. Hafız düz yolda yürürken patlama sesiyle birlikte yere yığıldı. O an bir refleksle ben bağırdım ve adamın üstüne gerçek atıldım. Bir el de bana sıktı fakat ıskaladı. O an 5 saniye tahminen 5 saat üzere geldi bana. Adamın peşinden koştum. Bir süre kovaladım lakin izini kaybettirdi. Katili kovalamam ve Hafız’ın yanına gelmem 2 dakikayı buldu. Yüzüstü yerdeydi. Başının olduğu kısımda bir ölçü kan vardı. Hafız’ı koltuklarının altından tutarak taksiye yanlışsız götürdüm. Hafız iri yapılıydı biraz, zar sıkıntı otomobile bindirdik. Sabah vakti olduğu için biriken birkaç bayan vardı. Onlar ayaklarından tutup taksinin içine yanlışsız çektiler. Otomobilin içinde başı dizimdeyken merminin alnından çıktığını gördüm. Takarov diye tabir edilen bir silah kullanılmıştı. Hastaneye gittik, saatlerce ağır bakımda çaba verdi fakat ne yazık ki kurtarılamadı. Hafız o devirde yeni başlayan sokak infazlarını araştırıyordu. Onu vefata götüren sorun, devlet dayanaklı karanlık örgütlenmenin nasıl örgütlendiğini, kimler tarafından nasıl eğitildiğini, bunların kim olduğunu araştırmasıydı…”
‘CENAZESİ MORGDAN KAÇIRILDI’
Olayın tek görgü şahidi Veysi Polat yakınları tarafından koruma edilirken, aileden iki kişi morgda bekledi. O devir Hafız Akdemir’in çalıştığı Özgür Gündem gazetesinin duyurusu vardı. Sonraki gün Ulu Cami’de öğle namazından sonra kitlesel bir cenaze merasimi düzenlenecekti. Fakat sabah 4 buçuk sıralarında hastane morguna giden emniyet güçleri, Polat’ın ağabeyi ile kuzenini darp ederek cenazeyi morgdan kaçırdı ve Mardin Kapı mezarlığına defnetti. Ailenin olaylardan haberi lakin defin süreçleri bittikten sonra oldu. Bu durumu kabul etmeyen aile ve Hafız’ın meslektaşları, OHAL Valiliğine yürüyüş yaptı. Yürüyüşün maksadı olayın aydınlatılması, failin bulunması, cinayeti protesto etmek ve Hafız’ın doğduğu köyde toprağa verilmesi idi. Birinci etapta olumlu karşılık alınamasa da kentin her tarafında gerçekleştirilen protestoların akabinde müsaade alındı.
‘BİZ HAFIZ’I BU TÜRLÜ GÖMDÜK’
“Biz Hafız’ı yeniden asker nezaretinde bulunduğu mezarlıktan çıkarttık” diyen Polat, sonraki gelişmeleri şöyle anlattı: “Yıllar sonra fotoğrafı gördüm, Hafız’ı aslında bir çukura gömmüşler. Yarım metrelik bir çukur, çabucak gömülmüş. Biz cenazeyi aldığımızda Diyarbakır’da, Lice’nin Sisi köyünde toprağa verecektik. Üç Yol’a kadar polis eskortluk etti bize. Ambulans, polis aracı, aile otobüsü… Üç Yol’da jandarmaya devrettiler. Jandarmanın devralmasıyla hakaret ve darp da başladı. Bu sefer jandarma gömmek istedi. Müsaade vermedik olağan. Mezarlığa gittiğimizde 500’e yakın asker vardı. Mevzilerini almış, mermileri namluya sürmüşlerdi. Acayip bir tablo vardı. Hafız’ın tabutu omuzlarımızdayken tekrar müdahale ettiler. Biz, aile büyükleri namazı kılsın, helalliği alınsın, kanlı olan kefen yıkansın ondan sonra gömülsün istedik fakat hiçbirine müsaade etmediler. Biz darp edilirken Hafız’ın tabutu omuzlarımızdan yere düştü, kefenle birlikte yere saçıldı ceset. Biz Hafız’ı bu türlü gömdük…”
‘HAKKIMIZI NE DEVLETE NE TETİĞİ ÇEKENE HELAL ETMİYORUZ’
Yaşanan olayların akabinde travma yaşayan Polat, Hizbullahçıların o periyot Suriçi’nde bulunan konutlarının önüne gelip keleş diye tabir edilen Kalaşnikof silahlarla havaya ateş açtıklarını anlattı. Tüm bu gelişmelerden sonra can güvenliği ve travma sürecinin tedavisi için İstanbul’a gitti Polat. Özgür Gündem gazetesinde çalışmaya devam ettiği sırada Nusaybin Emniyet Müdürlüğü’nden arandı gazete. Hizbullah’ın işlediği bir cinayetin faili yakalanmış ve dayısının katili olabileceği kuşkusuyla teşhis süreci için çağırmışlardı Polat’ı. Polat, dayısının katilini teşhis edebilecek tek kişiydi. Polat, o periyot yaşadıklarını şöyle anlattı:
“Çok enteresan bir şey oldu ve hiçbir kapalılık olmadan ben o şahıslarla birebir yüzleştim. Lakin dayımın katili onların ortasında değildi. Ortadan 31 yıl geçmiş olmasına karşın Hafız Akdemir cinayetiyle ilgili olarak tek görgü şahidi olmam emniyetin ve bakanlığın raporlarına, mahkeme tutanaklarına yansımış olmasına karşın hiçbir gün bana rastgele bir tebligat gelmedi. Dayımın faili 2008 yılında Türkiye’ye getirildi ve yargılama yapıldı. Müebbet yedi ve yine yargılamayla hür bırakıldı. Dayım ile birlikte 6 kişinin faili olan Cihan Yıldız kimdir, nedir mahkemede görmüş değilim. Yargı süreci aileden bağımsız, savunmanın, mağdurun olmadığı bir duruşmayla kendi kendilerine ceza verip kendi kendilerine hür bırakmalarıyla sonlandı. Bu hücumlar o periyodun hükümetinden bağımsız değil. Yasal olarak çıkan bir gazeteye yönelik gayrinizami usullerle korkutma, ortadan kaldırma, fiziki taarruzlarla yıldırma metotları seçildi. Hala devam ediyor fakat bugüne kadar başarılı olmadı. Tetikçilerden fazla bu işin ardında duran, tetikçilere güç veren, bu kararları alan kim varsa biz hesabın onlardan sorulmasını istiyoruz. Hakkımızı ne tetiği çekene ne devlete helal etmiyoruz.”
‘ONUN ANISINA BU KALEMİ DEVAM ETTİRMEK İSTEDİM’
Veysi Polat, konuşmamız sırasında dayısı Hafız Akdemir’den daima ‘kahramanım’ diyerek bahsediyordu. ‘Kahramanım’ dediği Akdemir’i katleden failin hür bırakıldığını öğrenince hızını görmek istemiş. Mesleğinin 20. yılına denk gelmiş failin hür bırakılması.
Mesleğe ‘noktayı koymayı’ da düşünmüş vakit zaman lakin sonra vazgeçmiş. Polat’ı bu fikirden vazgeçiren şey, Hafız’ın anısına devraldığı kalemi inatla götürebildiği yere kadar götürmek, onun yürüdüğü yolda yürümek olmuş.
Hafız Akdemir – Veysi Polat Peki, Hafız Akdemir’in örnek kişiliğinden, deneyiminden, gazetecilerin ateşten gömlek giydiği yıllarda kalemini cesurca sallamasından bahseden Polat’ın, Hafız’ın bıraktığı kalemi devam ettirme kıssası neydi?
Bu soruya, “Ben o vakitler daha lise öğrencisiydim. ‘Gazeteci olacağım’ diye bir hevesim yoktu” diye cevaplayan Polat, şöyle devam etti: “Ofis boyluk yaparken siyasal şuurum de yoktu. Ben yalnızca bir iş olarak gidip geliyordum. Ancak Hafız katledilene kadar ortadan geçen bir 9 aylık süreç oldu. O süreç içerisinde ben muhabirlerin getirdiği haberlerden, haber kaynaklarıyla konuşmalarından ve yazdıkları haberlerden etkilendim. Bunlardan biri de dayımdı. Yalnızca gün içerisinde değil, akşamları da bazen sohbet ederdik. Bir köy boşaltılmış ya da azapta biri katledilmiş, onun öyküsünü yazardı. Kendi kendime, ‘Devletin güvenlik vazifelisi nasıl olur da bir vatandaşı katleder?’ diye sorgulamaya başladım. Artık bu insan, bu haberleri yaptığı için katledildi. 90’lı yıllar bu coğrafyanın en güçlü yıllarıydı. Kimsenin yürek etmediği, söz etmeye dahi korktuğu bu periyotta bu beşerler cesurca kalemlerini bu coğrafyada olan biten bütün haksızlıkları, zulümleri, işkenceyi lisana getirdi, yazdı. Ben de onlardan etkilendim. En sevdiğim, ‘kahramanım’ diye gördüğüm insanın gözümün önünde, yalnızca gazeteci olduğu için katledilmesi beni etkiledi. Benim de gazeteci olmama vesile olan ve örnek aldığım kişi dayımdır. Ben de tabi ki onun anısına bu kalemi devam ettirmek istedim. O denli gazeteci oldum.”
Hafız Akdemir’in son fotoğrafı