Birleşmiş Milletlere (BM) bağlı Besin ve Tarım Örgütünün (FAO) kuruluşunun anısına 1945’ten itibaren 16 Ekim, “Dünya Besin Günü” olarak ilan edildi.
“Dünya Besin Günü” ile dünya genelinde sağlıklı beslenmeye güç yetiremeyen ve sağlıklı besine nizamlı olarak erişmeye gereksinimi olan milyonlarca şahsa dikkat çekiliyor.
FAO, “Dünya Besin Günü”nün bu yılki temasını, “Hiç kimseyi geride bırakma” olarak belirledi.
Yüksek akut besin güvensizliği yaklaşık 193 milyon kişiyi vurdu
“Dünya Besin Günü”ne ait FAO’nun internet sitesinden yapılan açıklamada, daha güzel bir üretim, daha sağlıklı besin, daha uygun bir etraf ve daha yeterli bir hayat için tesirli, kapsayıcı, destekli ve sürdürülebilir tarım-gıda sistemine dönüşümün değeri vurgulanarak “Kimse geride kalmasın” denildi.
2022’nin birçok global zorluğun yılı olduğu söz edildi. Kovid-19 salgını, çatışmalar, iklim değişikliği, artan fiyatlar ve memleketler arası tansiyonlar üzere zorluklar, besin güvenliğini etkiledi.
Gıda fiyatlarındaki artış, hali hazırda hassas durumda olan ülkeleri krize sürüklerken her gün 30 binden fazla kişi çatışma ve zulüm nedeniyle meskenlerini terk etmek zorunda kalıyor.
2021’de yüksek akut besin güvensizliği yaşayan yaklaşık 193 milyon kişinin, hayatta kalması için insani takviye gerekti ve bunların yarım milyondan fazlası, açlık ve mevt üzere felaketlerle karşı karşıya kaldı.
Yüksek akut besin güvensizliği çekenlerin üçte ikisini kırsalda tarımla uğraşanlar oluştururken, dünya nüfusunun nerdeyse yüzde 40’ına denk gelen 3,1 milyar kişi sağlıklı beslenmeye güç yetiremiyor.
İklim değişikliği kırsal alanlarda yaşayan fakirler ile onların tarım alanları ve üretimlerini etkiliyor.
Sağlıklı beslenmenin erişilebilir olması için birlikte çalışılması gerekiyor
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres FAO’nun, İtalya’nın başşehri Roma’da bulunan merkezinde düzenlenen bir aktifliğe gönderdiği görüntü iletide, açlıktan etkilenenlerin sayısının, bilhassa son 3 yılda önemli oranda arttığını söz etti.
Guterres, en kırılgan toplumların Kovid-19 salgını, iklim krizi, çevresel bozulmalar, çatışmalar ve derinleşen eşitsizlikler nedeniyle daha da ezildiğini belirtti.
Ukrayna-Rusya Savaşı’nın besin, gübre ve güç fiyatlarında artışa neden olduğunu kaydeden Guterres, birlikte çalışılması durumunda bu eğilimin bilakis dönebileceğini söyledi.
Guterres, sağlıklı beslenmenin herkes tarafından erişilebilir ve güç yetirilebilir olması için hükümetlerin, bilim insanlarının, özel bölümün ve sivil toplumun birlikte çalışması gerektiğini lisana getirdi.
İklim değişikliği, besin sistemi için tehdit
Merkezi Washington’da bulunan Milletlerarası Besin ve Kalkınma Siyasetleri Araştırma Enstitüsünün (IFPRI) yayımladığı “2022 Global Besin Siyaseti Raporu”nda “iklim değişikliği, besin sistemi için büyüyen bir tehdit” sözü kullanıldı.
Raporda, iklim değişikliğinin, 2050’ye kadar milyonlarca kişiyi açlık, istikrarsız beslenme ve yoksulluk riskine sokmasının beklendiğine dikkat çekildi.
İklim değişikliği adaptasyonunun, besin sistemi için acil ve uygulanabilir olduğu kaydedilen raporda, besin üretim, dağıtım ve tüketim uygulamalarının iklim değişikliğine adapte edilmesi gerektiği uyarısı yapıldı.
Raporda, böylece kırsal geçim kaynaklarının daha uygun desteklendiği ve sağlıklı beslenme sağlandığı aktarıldı.
Diğer yandan, ABD Etraf Muhafaza Ajansının sitesinde yapılan açıklamada, tarımın büyük oranda iklime bağlı olduğu söz edildi.
Açıklamada, artan hava sıcaklıklarının kimi bölgelerde mahsul randımanını artırabileceği lakin bu artışın, besleyicilik düzeyi, toprak nemi, suya erişim ve öbür şartlarla örtüşmesi gerektiğine işaret edildi.
Kuraklık ve su taşkınlarının sıklığındaki ve şiddetindeki değişikliklerin, çiftçiler için zorluklar teşkil edebileceği ve besin güvenliğini tehdit edebileceği kaydedilen açıklamada, iklim değişikliğinin eser ve hayvan yetiştirilmesini zorlaştırdığı belirtildi.
İklim değişikliğinin sırf tarımı değil hayvancılığı ve balıkçılığı da etkilediğinin altı çizilen açıklamada, iklim değişikliğinin global, bölgesel ve lokal düzeylerde besin güvenliğini büyük ihtimal etkileyeceği aktarıldı.
İklim adaptasyonu
FAO’nun “Dünyada Besin Güvenliği ve Beslenmenin Durumu 2022” raporunda, uygun fiyata sağlıklı beslenmeyi ve kapsayıcı tedarik zincirini desteklemek için iklim adaptasyonu uygulamalarında yatırımın kıymetine dikkati çekildi.
Rapora nazaran, iklim değişikliği, ekosisteme gittikçe artan bir baskı uygulayarak bilhassa de fakir ve hassas topluluklarda bulunan kırsaldaki küçük ölçekli üretici için hayli büyük bir tehdit teşkil ediyor.
Bu baskının hem kuraklık, fırtına, ve sel üzere gitgide sıklaşan çok hava olaylarından hem de kısa süren yağmurlu mevsimler, başlangıcı geciken yağmurlar, artan deniz düzeyi ve eriyen buzullar üzere kademeli değişikliklerden kaynaklandığı kaydedilen raporda, iklim adaptasyonunun, besin güvenliği için merkezi bir hal aldığı belirtildi.
Raporda iklim adaptasyonu, mümkün ziyanları hafifletmek yahut iklim değişikliğine bağlı imkanlardan faydalanmak için süreç, uygulama ve yapılardaki değişiklik olarak söz edildi.
İklim adaptasyon tahlillerine değinilen raporda, bu tahlillere yapılacak yatırımların toplumun, işin, örgütün, ülkenin ve bölgenin kendine has durumuna uygun olarak hal alabileceği aktarıldı.
Raporda, yenilikçi idare sisteminin, küçük ölçekli üreticilerin de ortalarında olduğu kırsaldaki fakir şahısları etkilediği ve onlara hakikaten kelam hakkı tanıdığına işaret edildi.
Söz konusu fakir bireylerin değişen iklimin, besin güvensizliğinin ve sistemsiz göçün sonuçlarına katlandığının altı çizilen raporda, global olarak iklim finansmanına yatırım yapılan paranın şimdiye kadar sırf yüzde 1,7’sinin küçük ölçekli üreticilere ulaştığı belirtildi. (AA)