Juno uzay aracı, geçtiğimiz gün Jüpiter’in buzlu uydusu Europa’nın yüzeyinden sadece 352 kilometre yükseklikten bir uçuş sırasında çekilen görüntülerini geri gönderdi. Bu görüntüler, gizemlerle dolu Europa hakkında daha fazla bilgi edinmemize büyük oranda yardımcı olabilir.
Galileo görevi kapsamında bir uzay aracı Europa’ya en son yaklaştığında 2000 yılının sadece üçüncü günündeydik. O sıralarda Jüpiter’in dördüncü en büyük ayı hakkında yapılan keşifler, Güneş Sistemi’nde potansiyel yaşam arayan astrobiyologları en çok heyecanlandıran uydu olmasına yol açmıştı. Zira çevremizde yaşanabilir olmaya en büyük aday olarak görülmüştü.
Juno tarafından çekilen yeni görüntüler uzun bir süre incelenecek ve muhtemelen yüzlerce bilimsel makale yayınlanacak. Yeni bir uzay aracının yaklaşması ise en az sekiz yıl sürecek.
JunoCam’den toplanan görüntüler, piksel başına 1 kilometre ile Juno’nun yüzeyden minimum uzaklığından bir kilometre daha uzaktan yakalanmış olmasına rağmen, Galileo’nun çektiğinden daha yüksek bir çözünürlük sağlıyor. Görüntüleme teknolojisi yirmi yılda çok gelişti ve gökbilimciler gözlemlerden pek çok yeni bilgi edinmeyi bekliyorlar. Galileo’nun 20 yıllık gözlemlerine dayanarak hala yeni keşifler yapılıyor ve görüntülerin sadece iki yıl önce çok daha net olması için yeniden işlendiği düşünülürse, bu beklentinin mantıklı olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
JunoCam’e ek olarak, uzay aracı spektrumun ultraviyole, radyo ve mikrodalga parçalarını görmek için enstrümanların yanı sıra yerçekimi sensörleri ve yüksek enerjili parçacıkların dedektörleri taşıyor. Bunların her biri, Europa’nın çevresindeki deneyimlerden önemli bilgiler edinebiliyor.
The first pic of #Europa in twenty years.
Courtesy of @NASAJuno, processed by yours truly.
Look at the detail along the terminator 😍 pic.twitter.com/15Qvu4Otoc
— Paul Byrne (@ThePlanetaryGuy) September 29, 2022
Güneybatı Araştırma Enstitüsü’nden Scott Bolton, NASA’ya yaptığı açıklamada, “Sürecin çok başındayız, ancak tüm göstergelere bakılırsa Juno’nun Europa’nın yanından geçişi büyük bir başarıydı” dedi.
JunoCam, aydınlanma çemberini (gündüz ve gece arasındaki sınır) fotoğraflayarak uzun gölgeler içeren görüntüler topladı ve Europa’nın pürüzsüzlüğünü yalanlayan sırtları ve olukları ortaya çıkardı. Aydınlanma çemberinin yanında ve merkezin hemen sağındaki çukur, hayatta kalan nadir bir çarpma krateri olabilir. Europa’nın okyanuslarındaki hareketlerin, diğer dünyaların çoğunda milyarlarca yıl varlığını sürdürecek kraterleri hızla bozan buzda kaymalara neden olduğu düşünülüyor, yani bu bir krater oldukça genç olmalı.
1979’daki Voyager görevlerine kadar, Europa, keşfinden dört yüzyıl sonra, Jüpiter’in dört büyük uydusunun yalnızca en küçüğü ve en az ilgi çekeniydi. Voyager 1, Jüpiter’in diğer üç büyük uydusundan ve hatta öncelikli olarak kabul edilmediği için Amalthea’dan çok daha uzak bir mesafeden geçti.
Ancak Voyager 2, bir iç okyanus üzerindeki buz kabuğunun sayesinde Europa’nın Güneş Sistemi’ndeki en pürüzsüz nesne olduğunu ortaya çıkardı. Özellikle Mars ve Titan’da umutlar azalırken, bilim kurgu yazarları ve astrobiyologlar, derinlerde yaşam umutlarını düşünmeye başladılar.
Galileo’nun 2000 yılındaki yakın geçişten sonra bütçe kısıtlamaları başka ziyaretleri geciktirdi. Daha sonraki görevler, iç okyanusların dış Güneş Sistemi uyduları arasında oldukça yaygın olduğunu ve hatta Pluto’da bile bulunabileceğini ortaya çıkardı. Astrobiyologların odak noktası Mars’a ve aktif gayzerleri okyanusun bileşimini örnekleme potansiyelini artıran Satürn’ün uydusu Enceladus’a döndü.
Ancak Europa’nın potansiyel olarak çok önemli olması sebebiyle Europa Clipper’ın inşası devam ediyor ve NASA bir iniş aracı için umutları incelemeye devam ediyor. Clipper’ın 2024’te fırlatılması planlansa da, 2030 tarihine kadar Jüpiter’e ulaşmak için Mars ve Dünya’dan iki yerçekimi yardımına ihtiyacı olacak.