2025 yılı minimum fiyat fiyatı yüzde 30,01 oranında zamlanarak 22 bin 104 lira olarak açıklandı. Siyasilerden vatandaşlara açıklanan sayıya yansılar gelmeye devam ediyor. Taban fiyatın belirlenmesinin akabinde ‘Asgari Fiyattan Boğaz Tokluğuna Çalışma Ücretine’ başlıklı bir yazı yayımlanan iktisatçı Mahfi Eğilmez, satın alma gücü üzerinden taban fiyatın belirlenmesi gereken sayısı hesapladı.
‘ASGARİ SEVİYEDE BİR FİYAT OLMASI GEREKİR’
Eğilmez, minimum fiyatın, personelin besin, konut, giysi, sıhhat, ulaşım, kültür üzere zarurî muhtaçlıklarını karşılamaya yetecek bir fiyat olması gerektiğini tabir ederek “Asgari fiyat: Çalışanlara olağan bir çalışma günü karşılığı ödenen ve personelin besin, konut, giysi, sıhhat, ulaşım ve kültür üzere zarurî gereksinimlerini günün fiyatları üzerinden minimum seviyede karşılamaya yetecek ücreti’ söz eder. Bu tariften anlaşılacağı üzere minimum fiyatın, çalışanın besin, konut, giysi, sıhhat, ulaşım, kültür üzere mecburî muhtaçlıklarını minimum seviyede karşılamaya yetecek bir fiyat olması gerekiyor” dedi.
İKTİDAR, MİNİMUM FİYATI NASIL HESAPLADI?
İktidarın taban fiyatı nasıl hesapladığını da açıklayan Eğilmez, “2024 yılının ortalama enflasyonunu TÜİK’in TÜFE endeksi üzerinden hesaplarsak yüzde 60 olarak buluyoruz. 2025 yılsonu için OVP varsayımı yüzde 17,5’i gösteriyor. 2024 yılının yüzde 45 ile tamamlanacağını varsayarsak 2025 yılının ortalama enflasyonu (OVP’deki çok optimist varsayımı temel alsak bile) kabaca yüzde 30 çıkar. Hükümet, taban fiyat artışını sanrım bu türlü bir hesaba nazaran yüzde 30 olarak yaptı. Halbuki hesabın doğrusu yıllık ortalama enflasyonun alınmasıyla yapılmalıydı. Zira fiyat bir yıl boyunca her ay alınıyor ve fiyatlar da tıpkı müddette her ay değişiyor” tabirlerini kullandı.
ASGARİ FİYAT KAÇ LİRA OLMALIYDI?
Satın alma gücü üzerinden minimum fiyatın belirlenmesi gereken sayısı hesaplayan Eğilmez, “Yapılması gereken artış yüzde 45’tir” diyerek şu değerlendirmeyi yaptı
“2024 ortalaması yüzde 60, 2025 varsayımı ortalaması yüzde 30 olduğuna nazaran bunların ortalaması yüzde 45 eder. Yüzde 45’i temel alır ve 2024 yılı için belirlenmiş 17.002 liralık minimum fiyatı de gerçek belirlenmiş bir temel olarak kabul edersek 2025 yılı için belirlenecek taban fiyatın (17.002 x 1,45 =) 24.653 liradan az olmaması gerekirdi. Esasen bu hesap 2024 yılı boyunca kaybedilen satın alma gücünü yerine koymak bakımından da gerçek bir hesaptı. 2024 yılsonunda enflasyon yüzde 45 olacak üzere görünüyor. Bu durumda 17.002 liralık minimum fiyatın satın alma gücü 2024 yılı sonunda (17.002 / 1,45 =)11,726 liraya gerilemiş olur. 2024 yılının minimum fiyatının satın alma gücüne geri gelebilmek için yapılması gereken artış yüzde 45’tir. Ki o da bizi üstte değindiğimiz 24.653 liraya götürür.”