Amerika Birleşik Devletleri (ABD) merkezli Politico’da yayınlanan Ivo Daalder imzalı tahlilde “karışık ve zorlu” bir müttefik olarak tanımlanan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan‘ın dış siyasetleri mercek altına alındı.
‘Karmaşık bir müttefik’
“Geçen ay, Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Batı’nın kusursuz düşmanlarından ikisi Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile el ele tutuştu” cümlesiyle başlanan tahlilde sözkonusu Tahran tepesinin çabucak akabinde İstanbul’da düzenlenen Tahıl Sevkiyatı Mutabakatı imza merasimine atıfta bulunularak, “Bundan yalnızca birkaç gün sonra ise bu kere Ukrayna’nın tahıl ihracatının Karadeniz’den geçmesine müsaade veren bir muahedenin imza merasiminde BM Genel Sekreteri António Guterres’in yanında oturuyordu” denildi.
Erdoğan’ın bu diplomasi trafiğinin “onu hem kahraman hem de makus adam” yaptığını tabir eden tahlilde Daalder bunun, “tam da Cumhurbaşkanı’nın sevdiği gibi” olduğunu belirterek “karmaşık bir müttefik” tarifini yaptı.
‘Türkiye’nin NATO için değeri çok açık’
Türkiye’nin NATO için stratejik bir ehemmiyete sahip olduğunu, coğrafik pozisyonunu betimleyerek anlatan Daalder, siyasi olarak da ittifaktaki tek Müslüman ülke olan Türkiye’nin Arap dünyası ve İran ile yararlı bir muhatap olabileceğinin altını çizdi. Yazıda, “diplomasisi yıkıcı dahi olsa Ankara’nın stratejik pozisyonunun ve birçok kilit oyuncuyla olan bağlarının Türkiye’ye siyasi yük kazandırdığına” vurgu yapıldı.
Türkiye’nin savaş tecrübesine sahip olduğu ve bu sebeple NATO’nun en güçlü ikinci ordusu olduğu söz edilen yazıda, “Ankara’nın yeniden de pek muteber bir müttefik olmadığı” vurgulanarak “Ankara’nın hata listesi kabarık” denildi. Sözkonusu “suç listesi” diye belirtilen kısımda tahlil muharriri Kıbrıs Barış Harekatı’nı “yasadışı ilhak” olarak tanımlarken Yunanistan ile olan tansiyonları de sıraladı. Muharrir, sonrasında ise yazsına şöyle devam etti:
“Erdoğan’ın cumhurbaşkanlığı, Türkiye’nin hatalarını büsbütün yeni bir seviyeye taşıdı. Ülkesindeki muhalefeti baskılamaya çalıştı, muhaliflerini mahpusa attı. Lakin ülkedeki özgürlük konusundaki düşüş kaygı verici olsa da iç karışıklık ve otokratik idare, İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden bu yana dört askeri darbeye şahit olan bir ülke için yeni bir şey değil. Bilakis, Türkiye’nin muteber bir müttefik statüsünü sorgulatan şey dış siyasetinde giderek istikrarsızlaşmasıdır.”
‘Erdoğan Putin ile ilgi kuran tek NATO başkanı değil’
Ukrayna’da başlayan savaş sonrasında Rusya ve Batı ortasında izlediği siyasetleriyle gündeme gelen Türkiye’nin değerlendirildiği yazıda, “Erdoğan, Putin ile sıcak münasebetler kuran tek NATO önderi değil. Birkaç yıl evvel İtalya’nın eski Başbakanı Silvio Berlusconi’yi yahut bugün Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ı düşünün. Bununla birlikte, NATO’nun hava savunma ağına entegre edilebilecek Batı ekipmanı satın almak yerine Rusya’dan gelişmiş hava savunma füzeleri satın alan tek NATO başkanıdır. Birebir vakitte, birkaç hafta evvel bir dizi tweet’te yaptığı üzere, bir müttefiki güç kullanmakla tehdit eden birinci Türk olmasa da tek NATO lideridir” denildi.
‘Erdoğan NATO için yıkıcı oldu’
Erdoğan’ın NATO için de kuvvetli ve yıpratıcı bir müttefik olduğu tabir edilen yazıda, “Neredeyse tüm öteki müttefiklerin tersine, Türkiye veto kartını istediğini elde etmek için kullanmaktan ve yalnız kalmaktan mutlu” tabirleri kullanıldı.
Son periyotlarda yaşanan ve dünya gündeminde geniş yer tutan İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği konusunda Türkiye’nin isteksiz duruşu ve veto kartını gündeme getirmesinden bahsedilen yazıda, tekrar de Türkiye’nin topta kalması için stratejik sebepler olduğuna değinildi. “Hiçbir müttefikin Türkiye’nin sahip olduğu hayati stratejik ehemmiyete sahip olmadığına” dikkat çekilen yazı şöyle devam etti:
“İçeride yahut dışarıda Türkiye, Ortadoğu ve Kafkaslarla yakın bağları ile ittifak için stratejik olarak hayati bir yere sahip. Hem Kiev hem de Moskova ile olan münasebetlerinde olduğu üzere inatçı tarafları bir ortaya getirmede vakit zaman faydalı bir rol oynar. Ve Atlantik İttifakı’nın ortak savunmasına değerli ölçüde katkıda bulunabilir ve bulunmuştur.”
Türkiye’nin NATO üyeliğinin son periyotlarda ittifak içinde tartışıldığı söz edilen tahlilde, bunun bir sebebi olarak “Türkiye’nin radikal İslamcılara kucak açması ve Rusya’ya yönelik yaptırımları reddetmesi” konusuna vurgu yapıldı.
Türkiye’nin “güvenilir bir müttefik olmadığına” değinildiği lakin stratejik değerinin de detaylı anlatıldığı tahlil, şu sözlerle son buldu:
“Başka bir deyişle, Türkiye, birlikte yaşaması giderek zorlaşan ve onsuz yaşaması neredeyse imkansız bir müttefik.”
halktv.com.tr // Dış Haberler