Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski, 18 Şubat Salı günü Ankara Esenboğa Havalimanı’nda Türkiye’den ayrılmadan evvel medya kuruluşlarının sorularını yanıtladı. ABD’nin Rusya ile bağ kurmasının ABD’nin kendi kararı olduğunu lisana getiren Zelenski, “Onların (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin’i politik izolasyondan çıkardıklarını gözlemliyoruz lakin bu onların kararı, görüşüyorlar” tabirlerini kullandı.
Anadolu Ajansı’nın aktardığına nazaran, Zelenski, Ukrayna’nın savaşın bitmesi için yapılan müzakerelerde yer almamasını eleştirerek, “Savaşın bitmesine ait planlarımız bunlar dendiğinde, bu bizde sorular yaratıyor. Biz neredeyiz? Bu müzakere masasının neresindeyiz? Bu savaş Ukrayna’nın içinde gerçekleşiyor. Putin, Ukraynalıları öldürüyor, ABD’lileri değil. Avrupalılar da değil, Ukraynalılar ölüyor” diye konuştu.
‘HERHANGİ BİR KITA İÇİN HAM UNSUR MERKEZİ OLMAK İSTEMİYORUZ’
Ukrayna olmadan müzakere yapılamayacağının altını çizen Vladimir Zelenski, “Siz istediğinizi görüşebilirsiniz lakin biz olmaksızın bizim hakkımızda görüşürseniz bunu kabul etmeyeceğiz diye net bir formda tabir ediyoruz” tabirini kullandı.
Zelenski, ABD’nin Ukrayna’nın yanında olduğunu düşündüğünü paylaşarak, “Sayın (ABD Başkanı Donald) Trump’ın da daha çok yanımızda olmasını isterim. ABD’den hem Cumhuriyetçiler hem Demokratların birçoğu iki partili sistemde bizi destekliyorlar. Elbette bu dayanağı kaybetmek istemiyorum” dedi. Trump’ın savaşı bitireceğine ait vaadinin gerçekleşmesini istediklerini lisana getiren Zelenski, süreci gözlemleyeceklerini söyledi.
Vladimir Zelenski, Ukrayna’nın işgal altındaki bölgelerinin kurtarılması ve doğal kaynak yataklarının korunması durumunda yatırımlara açık olacaklarını vurgulayarak, “Biz rastgele bir kıta için ham unsur merkezi olmak istemiyoruz. Burada dost, partner olmak bir etken olmayacak. Bizim anayasamızda yazıyor. Ben Cumhurbaşkanı olarak anayasayı ihlal etmek istemiyorum. Ben topraklarımı, çıkarlarımızı koruyacağım” tabirlerini kullandı.
‘ADİL, KALICI VE SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR BARIŞ İSTİYORUZ’
Türkiye ziyaretinin akabinde konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan’a teşekkür eden Zelenski, “Cumhurbaşkanı ile görüşmelerimiz her vakit somut mevzular hakkındaydı. Bugün tekrar çok somut bir müzakere gerçekleştirdik. Elbette bütün ayrıntılarını açamayız lakin benim hoşuma gitti diyebilirim” dedi.
Vladimir Zelenski, her ne olursa olsun memleketler arası hukuk, egemenlik ve toprak bütünlüğünün her vakit desteklenmesi gerektiğine işaret ederek, “Söz konusu, on binlerce, yüz binlerce insanın hayatını kaybetmesi, yetimlerin olması, meskenlerin yıkılmasıdır. Bu nedenle bu vesileyle aslında konutunuzda ülkenizde Ukraynalı yetim çocukların ağırlanmasından ötürü teşekkür etmek isterim” diye konuştu. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, en yakın vakitte savaşın bitmesini istediklerini belirterek, şunları söyledi:
“Biz adil bir barış, kalıcı bir barış, sürdürülebilir bir barış istiyoruz. Mevtin tekrar ülkemize gelmesini istemiyoruz. Yeni Suriye olmasını istemiyoruz. Bütün bunları istemiyoruz. Bütün bunları istemememiz epey adil bir duruş. Bütün katiller cezalandırılmalıdır. Bütün bu noktalarda en değerli şeylerden biri bize hakikaten de güvenlik garantileri verebilecek beşerlerle ilerlemeliyiz, ülkelerle ilerlemeliyiz. Şayet bu savaşın bitmesi değil, ateşkesin yaşanmasıysa, bu da elbette savaşın sıcak evresinin tamamlanmasına ait değerli bir adım.”
‘ERDOĞAN DA UKRAYNA’NIN GELECEKTEKİ NATO ÜYELİĞİNİ DESTEKLİYOR’
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, ABD Başkanı Trump’la da savaşın sona erdirilmesi konusunda konuştuklarını söyleyerek, “Her vakit göz önünde bulundurmak gerekir ki Putin kandırabilir. Minsk Muahedeleri sonrasında biz de Fransa’da onunla anlaşmıştık. Ateşkes olacaktı. Meğer o bunu bozdu ve tekrar savaşı başlattı” diye konuştu.
Yeniden bir savaşın başlamaması için Ukrayna’nın NATO üyeliğine değinen Zelenski, “Cumhurbaşkanı Erdoğan da bunu biliyor ve kendisi de Ukrayna’nın gelecekteki NATO üyeliğini desteklediğini söz etti. O bunun değerini anlıyor ve Avrupa’daki birçok kişi de bunu anlıyor. Avrupa başkanlarının yüzde 99’u bizim NATO üyeliğimizi destekliyor. Slovakya, Macaristan, Almanya ve ABD şimdi desteklemiyor. Lakin herkesin fikrini etkileyen ABD etkeni var, bunu biliyoruz” sözlerini kullandı.
Zelenski, “Eğer NATO olmayacaksa hangi garantilerden kelam edeceğiz?” diyerek, ülkesinin güçlü bir orduya sahip olduğunu fakat ordunun desteklenebilmesi için daima silah ve paraya gereksinim olduğunu vurguladı. Ayrıyeten ekonomik güvenlik garantilerine de muhtaçlık duyduklarını belirten Zelenski, “Bunun için Avrupa Birliği üzere büyük bir pazara katılmalıyız” diye konuştu. Zelenski, herkesin Putin’in bir daha savaşa dönmeyeceğinden eminse Ukrayna’ya asker konuşlandırmasıyla ilgili şöyle konuştu: “Eğer herkes Putin’in bir daha savaşa dönmeyeceğinden eminse o vakit neden Ukrayna’ya kuvvetlerin yerleştirilmesinden çekiniyoruz? Sonuç olarak biz bunun tekrarlanmaması senaryosundan yola çıkıyoruz. Güvenlik garantilerinin bu boyutunu da Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’la bugün görüştük.”
‘BU SAVAŞI BİTİRMEK İÇİN HER ŞEYİ YAPACAĞIZ’
Zelenski, Ukrayna’nın birtakım beklentileri olduğunu belirterek, şöyle devam etti:
“Tam da bu nedenle müzakere masasında Putin şayet savaşa dönmek isterse onu durduracak beşerler olmalı. Ve bize gerçek, yalnızca kelamlar değil, somut güvenlik garantileri verebilecekler olmalı. Bu türlü bir diyaloğa biz hazırız. Diplomasinin ne olduğunu biliyoruz. Elbette Putin’le konuşmaktan pek hoşlanmam. Biz düşmanız ve düşmanlığımız devam ediyor. Lakin biz bu savaşı bitirmek için her şeyi yapacağız. Her şey partnerler ortasında açık bir irtibatla olmalı. Biz satranç oynayamayız. Zira her bir adımınız bu satrançta bazen onlarca, bazen yüzlerce, bazen binlerce insanın vefatına neden oluyor.”
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, ABD’nin Rusya’yla ikili alakasına yönelik şunları söyledi:
“Ben bunu beğensem de beğenmesem de bu onların ikili işbirliği ve ABD’nin kendi kararı. Yoksa elbette onların politik izolasyondan Putin’i çıkardıklarını gözlemliyoruz ancak bu onların kararı, görüşüyorlar. Fakat ne vakit ‘Bizim savaşın bitmesine ait planlarımız bunlar’ denildiğinde bu bizde sorular yaratıyor. Biz neredeyiz? Bu müzakere masasının neresindeyiz? Bu savaş Ukrayna’nın içinde gerçekleşiyor. Putin Ukraynalıları öldürüyor, Amerikalıları değil, Avrupalıları da değil. Yeniden de öbür kimse ölmesin. Fakat bizim acımız çok büyük ve bu nedenle bizsiz müzakere edilemez. Siz istediğinizi görüşebilirsiniz fakat bizim hakkımızda biz olmaksızın görüşürseniz biz bunu kabul etmeyeceğiz diye net bir formda tabir ediyoruz. Bunun epeyce adil olduğuna inanıyorum.”
Zelenski, savaşı sona erdirmek için yapılacak müzakerelerde hem Ukrayna hem de Rusya’nın masada olması gerektiğine işaret ederek, masada sadece Avrupa Birliği değil, Avrupa kıtasının da temsil edilmesi gerektiğini söyledi.
Müzakere masasında Avrupa’nın temsiline ait Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’la görüştüğünü belirten Zelenski, “Kendisi Avrupa Birliği başkanlarıyla görüşmüştü Fransa’da. Biliyorum birkaç görüşme daha olacak. Bugün yeniden Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştüm ve haberimiz olmayan görüşmeleri dikkate almıyoruz” dedi.
‘BİZİ RİYAD’A ÇAĞIRMADILAR’
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, Suudi Arabistan’ın başşehri Riyad’daki ABD-Rusya görüşmesine ait, “Görüşmenin tarihi benim oraya ziyaretimle denk gelmişti. Ben istemiyorum, bu bir oyun üzere görünsün. Bu bir oyun değil. Ukrayna için itimadı kaybetmek istemiyoruz. Zira çok fazla tesadüf var. Bizi çağırmadılar” diye konuştu.
Temiz, şeffaf ve adil bir görüşme istediğini söyleyen Zelenski, “Bu benim istediğim tek şey. Bu şeffaflığı kaybetmek istemiyorum. Ben, partnerlerimiz bize güvenmesin istemiyorum. Bu oyunlar maalesef Ukraynalıların mental, ruhsal durumuna tesir ediyor. Ukraynalılar kandırılıyor üzere hissediyorlar. Ben halkımın hisleriyle oynanmasını istemiyorum” sözlerini kullandı. Zelenski, Ukrayna olmadan savaşın bitirilmesine yönelik bir görüşmenin gerçekleştirilemeyeceğini söyleyerek, ABD’li yetkililerin yakın vakitte Kiev’e bir ziyarette bulunacaklarını ayrıyeten kendisinin de Trump ile görüşmeyi düşündüğünü söyledi.
Putin’in Moskova idaresinin kendisinin yasal bir önder olmadığına ait tenkitlerine yönelik soruya Zelenski, şöyle cevap verdi:
“Ukrayna’daki aktüel mevzuata nazaran savaş devam ederken rastgele bir seçim yapılamaz. Bu inanılmaz hal mevzuatında da yazıyor, anayasada da yazıyor. Anayasada diyor ki ‘Savaş durumu bitmeden rastgele bir seçim gerçekleşemez.’ Bu sanırım her ülkenin anayasasında vardır. Bütün vazifeleri mevcut Cumhurbaşkanı üstlenir ve gerçekleştirir. Bu nedenle ülkemizde seçim olmadığı sürece Cumhurbaşkanlığım legaldir.
Eğer demokratik bir seçimden bahsediyorsak yurt dışında oldukları için 8,5 milyon insanın katılamayacağı bir seçimi nasıl kabul edebiliriz? Orada 8,5 milyon insanın oy verebilmesi için gerekli altyapı şimdi yok. Süreksiz olarak işgal altında olan bölgelerdekiler nasıl seçim yapabilecek? Şu an anayasamıza nazaran online bir seçim prosedürü öngörülmüyor. Cephe sınırındaki askerlerimiz nasıl oy verecek? Savaş durumu devam ettiği sürece askerler de kendi adaylarını hem Cumhurbaşkanlığı için hem parlamento için aday gösteremez. Bu nedenle bizim için bir seçim olsaydı biz askerlerin görüşlerini, haklarını göz arkası mı edeceğiz? Tıpkı vakitte cephe çizgisine yakın yerlerdeki beşerler nasıl oy verecek?”
‘BİR ŞEY VERECEKSEK KARŞILIĞINDA BİR ŞEY ALMALIYIZ’
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski, Ukrayna’da doğalgaz, petrol, doğal kaynaklar ve az elementler olduğunu hatırlatarak, “Maalesef bunların bir kısmı işgal altında olan bölgelerde. Bu bölgeleri işgalden kurtarmalıyız. Şayet siz yaptırımlarla jeopolitik boyutta finansal olarak ondan ucuz güç kaynakları almazsanız, onların bankalarını kapatırsanız, iş dünyanızı Rusya’dan çekerseniz, yani birçok farklı boyutta onu zorlarsanız bu savaşı durdurmaya ve geri çekilmeye zorlarsınız. Artık partnerlerimizin anlaması gerekiyor ve bu talepte adil olduğumuzu düşünüyorum” dedi.
Güvenlik garantisi karşılığında ABD ile ender toprak elementi üzerine yatırım konusunda hazırlanan taslak dokümana değinen Zelenski, “O taslakta güvenlik garantileri yoktu. Bu nedenle güvenlik garantileri olmaksızın adil olmayacak. Ben dedim ‘Bu doküman hazır değil, biz bunu imzalamayız. Siz bu dokümanın üzerinde çalışmaya devam edin, ben açığım. Ülkemize yatırım yapmanıza, doğal kaynaklarımıza yatırım yapmanıza her vakit açığım. Eminim ki bizim toplumumuz da bunu destekliyor, meclisimiz de bunu destekliyor.’ Fakat biz bir şeyi vereceksek bunun karşılığında bir şey almalıyız. Bence adalet dediğin budur. Şayet biz bunu koruyamazsak o vakit neyden bahsedeceğiz? Tam da bu aslında” diye konuştu.
Zelenski, NATO’nun güvenlik alanında öncü olduğunu lakin Avrupa’da NATO üyesi olmayan, güçlü orduya sahip ülkeler de bulunduğuna işaret etti. Ülkesinin Avrupa’daki en büyük orduya sahip olduğunu belirten Zelenski, “Ukrayna’da savaş bittiği vakit, birleşik bir kuvvet gereksinimimiz var. Ukrayna’da birbiriyle bağlantıda olacak ve birbirini savunacak ülkelerin birleşmesi çok mantıklı olur. İnanıyorum ki Avrupa Birleşik Kuvvetleri için Ukrayna hoş bir başlangıç olur. Avrupa kıtası güçlü orduyla savunulmalıdır. Yalnızca birkaç ordu da değil, oraya herkes girmeli fakat girerken de güçlenmeli” sözünü kullandı.
‘TÜRKİYE İLE İŞBİRLİĞİMİZ SÜRECEK’
Kırım Tatarlarının esaretten kurtarılmasının da gündemde olduğunu belirten Zelenski, yalnızca dini inançlarından dolayı Rusya tarafından tutuklandıklarını söyledi. Zelenski, Erdoğan’ın esirlerin özgür bırakılması konusunda daha evvel de yardımcı olduğunu tabir ederek, çok sayıda Ukraynalı esir olduğunu, onları geri getirmenin çok sıkıntı olduğunu ve kapsamlı bir esir takasının gerçekleştirilmesi gerektiğini vurguladı.
Türkiye ve Ukrayna’nın savunma sanayi alanında işbirliklerine değinen Zelenski, “Baykar’la ve Bayraktar’la görüştük. Ukrayna’da ofisleri açıldı ve karşılıklı satın almalar dışında da görüşüyoruz tabi. Çok fazla şirketimiz var uzak menzilli dron’lar üreten ve inanıyorum bu noktada Türkiye ile işbirliğimiz sürecektir. Bunun dışında Türkiye, Ukrayna Deniz Kuvvetleri için iki korvet inşa etti. Birinin inşası tamamlandı, başkası 2026’da olacak. Bütün bunları olağan somutlaştırmak, sürdürmek isteriz” dedi.
Zelenski, savaş nedeniyle kimi ortak projelerin güvenlik için daha yavaş ilerlediğine işaret ederek, “Rusların füzeleri, büsbütün bizim motor sanayimizi yok etmeye çalıştı ve bu Türkiye ve başka ülkelerle mukavelelerimizi etkileyecekti ve bu ülkelerle Rusya savaşmıyordu lakin etkileyecekti. Biz onlar ne kadar saldırsa da daima yenilendik ve çalışmalara devam ettik. Bu nedenle her türlü kuralda olumlu sonuca yönelik projeler devam edecek” dedi.
‘RUSYA, KARADENİZ TAHIL KORİDORUNU BLOKE ETTİ’
Türkiye ve Ukrayna’nın savaş devam ederken bile 6 milyar doların üzerinde bir ticaret hacmine sahip olduğunu belirten Zelenski, “Elbette 10 milyar dolar olmasını istiyoruz. Bilhassa Hür Ticaret Mutabakatının onaylanması ardından bu gerçekleşecektir. Eminim bu hususta. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı Ukrayna’ya davet ettim ve dedim ki ‘Siz gelir gelmez özgür ticaret muahedesi da yürürlüğe girmiş olacak'” tabirlerini kullandı.
Zelenski, Karadeniz Tahıl Teşebbüsü Mutabakatı’na ait, “Bildiğiniz üzere bir koridorumuz vardı savaşın başından beri devam eden. Rusya, Karadeniz’i bloke etmişti. Lakin ardından Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın desteğiyle Türkiye ve Birleşmiş Milletler ile bu platformu oluşturduk. Ruslar vardı, Türkiye vardı, Birleşmiş Milletler ve Ukrayna vardı. Ve bu koridor iki taraftan da denetimler sayesinde devam edecekti. Sonrasında Rusya bu koridoru bloke etti. Zira Ukrayna’nın besin eserlerini dünyaya satması onlara besin pazarında tekelliği için pürüz olacaktı Asya ve Afrika’da. Tam da bu nedenle çıktılar bu platformdan ve yine farklı silah sistemleriyle bunu provoke etmeye başladılar ve akına başladılar” dedi.
Karadeniz’e komşu ülkelerle diğer bir deniz koridoru açıldığını söyleyen Zelenski, “Lojistik biraz daha uzadı bizim için. Daha değerliye mal oluyor lakin çok da değil. Evvelce besin eserleri sınırlaması vardı fakat biz güç, metalürji üzere mevzuları da dahil edebiliyoruz artık ve koridorun da çalıştığını düşünüyorum. Lakin Ukrayna’nın para kazanacağı her türlü teşebbüs savaş bitene kadar Ruslar tarafından bloke edilecektir” diye konuştu.
Ülkesinin geçirdiği bu süreçte hiç unutamadığı anlara ait konuşan Zelenski, şunları kaydetti:
“Ben bir babayım. Bilhassa Erdoğan’la görüştüğüm vakit bana torunlarını anlatır, ben de çocuklarımı anlatırım. Benim çocuklarım nasıl biliyor musun? Ukrayna’daki her çocuk üzere. Maalesef çocuklar olgunlaşmak zorunda kaldı savaş nedeniyle. Nasıl desem? Hakikaten de çocukluklarını kaybettiler. Çocuklukları alındı, yılları gitti. Olgunlaştılar, büyüdüler. Çok güçlü oldular. Fakat bu türlü şeyler, yani o çocuklukla, çocuğun gözündeki ışık, his kayboldu. Savaşın çocukları haline geldiler. Ukrayna’daki öbür bütün ebeveynler üzere ben de, Ukrayna’da eğitim görenler, örneğin oğlum, kızım çocuk değil artık. Neredeyse 21 yaşında üniversiteye gidiyor oğlum. Hepsi benimle Ukrayna’dalar. Hepimiz birlikteyiz ülkede. Elbette çok az görüşebiliyoruz güvenlik nedeniyle. Fakat görüştüğümüz vakit da hayatımın en keyifli günleri. ‘Babacım artık gidersen uzun mu sürecek geri gelmen? Biz seninle her dakikamızı birlikte geçirmek istiyoruz. Bu dakikaların biteceğini biliyoruz yahut saatler süratli geçecek, biliyoruz.’ diyorlar. Onlar için de benim için de bu zaman yeterli olmuyor.”
(ANADOLU AJANSI)